Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunların içerdikleri hak, senetten ayrı olarak ileri sürülemediği gibi başkalarına da devredilemez.

Unsurları; -senet -hak ve -senet ile hakkın kaynaşması

Temsil Ettikleri Hakkın Türü Bakımından Kıymetli Evrak Türleri

1. Para (Alacak) Senetleri
2. Pay (Hisse) Senetleri
3. Emtia Senetleri; Emtia Senetlerinde yerleşmiş olan hak, bir mal üzerindeki mülkiyet ya da başka bir ayni hak niteliğindedir. Varant, Konşimento…
4. Eşya Hukuku Senetleri

Hakkın Senetten Önce Var Olup Olmamasına Bakımından Kıymetli Evrak Türleri

1. Kurucu (İhdas Edici) Senetler
2. Açıklayıcı (İzharı) Senetler

Devir Şekilleri Bakımından Kıymetli Evrak Türleri

1. Nama Yazılı Senetler

Nama yazılı kıymetli evrak sebebe bağlı olan (illi) kıymetli evraka örnek teşkil eder. Devri; devir beyanı + teslim ile gerçekleşir.

İstisnaen Sermaye Piyasası mevzuatı uyarınca çıkarılan menkul kıymetler, yatırım fonuna katılma belgesi, banka bonosu, banka garantili bono, finansman bonosu nama düzenlenemez. En geniş güvenceyi sağlayan kıymetli evrak türü nama yazılı kıymetli evraktır.

Poliçe ve bono eksik nama yazılı olarak düzenlenebilir. Çek ise eksik nama yazılı olarak düzenlenemez.

Eksik Nama Yazılı Kıymetli Evrak: Nama yazılı kıymetli evrak içinde borçlu, senet bedelini ibraz eden her hamile ödemek hakkını saklı tutmuş ise alacaklı sıfatının ispat edilmesini aramamış olsa dahi, hamile iyi niyetle yapacağı ödeme ile borcundan geçerli bir şekilde kurtulmuş olacaktır. Nitekim bu şekildeki bir ifadeyi içeren nama yazılı kıymetli evrak eksik nama yazılı kıymetli olarak nitelendirilir.

Kambiyo senetleri kanunen emre yazılı kıymetli evraka örnek teşkil eder.

2. Emre Yazılı Senetler

Ciro + zilyetliğin devri şekli kanun koyucu tarafından öngörülen devir şeklidir. İpotekli borç senetleri, irat senetleri ve tahviller emre yazılı düzenlenemeyecek kıymetli evraka örnek gösterilebilir.

3. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrak

Sadece senedin zilyetliğinin devralana geçirilmesi hamiline yazılı kıymetli evrakın devrinin tamam olabilmesi için gereklidir ve yeterlidir. Poliçe ve bono hamiline düzenlenemez. Varant ve makbuz senedi de keza hamiline yazılı olarak düzenlenemez.

Düzenlenmelerine Sebep Olan Hukuki İşlemle İlişkileri Bakımından Kıymetli Evrak Türleri

1. Soyut (Sebepten Bağımsız-İlli Olmayan) Kıymetli Evrak

Nama yazılı kıymetli evraklar hariç diğer kıymetli evrak türleri sebepten bağımsız kıymetli evraklardandır.

2. Somut (Sebebe Bağlı-İlli) Kıymetli Evrak

Kıymetli Evrakın Türünün Değiştirilmesi (Tahvili/Dönüştürülmesi)

1. Kanun Gereği Tür Değişimi; tarafların rızaları olmaksızın, kıymetli evrak sayılan bir senedin, kendi sınıfından çıkarılıp bir başka sınıfa dâhil edilmesine kanuni tür değişimi denir.
2. İradi Tür Değişimi; nama veya emre yazılı kıymetli evrakın iradi yolla hamiline yazılı kıymetli evraka dönüştürülebilmesi için üç şart aranır:

• Tür değiştirme işlemine senet dolayısıyla hak sahibi olan veya borç altına giren tüm ilgililer muvafakat etmelidir.
• Tür değiştirme işlemine kanuni herhangi bir engel olmamalıdır.
• Senet ilgililerin muvafakatleri senet üzerine yazılmalıdır.

Kıymetli Evrakta Def’iler

Def’i kıymetli evrakta itirazı da içerecek şekilde geniş bir manaya sahip savunma aracı olarak kabul edilmiştir.

Kıymetli Evrak Hukukunda Def’i Sebepleri

1. Senet Metninden Doğan Def’iler

Bu def’iler senet metnine bakmakla anlaşılabildiğinden, senet nedeni ile talepte bulunulan tarafından her talep sahibine karşı ileri sürülebilir.

1. Senedin Hükümsüzlüğüne İlişkin Def’iler

Def’i sahipleri tarafından kendilerine talepte bulunan her ilgiliye karşı ileri sürülebilir.

1. Kişisel (Şahsi) Def’iler

Kişisel def’iler aralarında kıymetli evrakın dışında ancak doğrudan bir ilişki bulunan kişiler arasında ileri sürülebilmektedir. Emre yazılı kıymetli evrak ile hamiline yazılı kıymetli evrakta durum böyledir, ancak nama yazılı kıymetli evrakta aralarında temel borç ilişkisi söz konusu olmasa dahi borçlu kendisine senedi ibraz eden her hamile daha önceki hamillere karşı ileri sürebileceği kişisel def’ilerin ileri sürülebilme imkânına haizdir. Bununla birlikte her durumda kişisel def’ilerin ileri sürülebileceği istisnai durum ise üçüncü kişilerin senedi iktisap ederken bilerek borçlunun zararına hareket etmesi olarak tespit edilmiştir.

 

Kıymetli Evrakın Zıyaı ve İptali

Kıymetli evrakın zıyaı sebebiyle iptaline ilişkin olarak genel hükümlerde kanun koyucu, kıymetli evrakın zıyaı olması halinde iptaline mahkeme tarafından karar verilebileceğini, iptal sebebiyle mahkemeye başvuracak kişinin ise kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi olması gerektiğini iptal kararı verildiğinde hak sahibinin artık iptal kararı ile hakkını senet olmaksızın da ileri sürebilmek ya da yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilmek gibi seçimlik hakka sahip olduğunu düzenlemiş ve hemen devamında da kıymetli evrakın çeşitli türlerine göre iptal usulü ve esaslarına ilişkin özel hükümleri saklı tutulmuştur.

Bu yöndeki davalar çekişmesiz yargı usulüne tabi olur. Mahkemece verilen iptal kararı maddi hukuku etkilemez. İptal kararı sadece bu kararı alan kimsenin bu senedi ibraz etmeden hak sahibi olarak var sayılmasına hizmet eder.

1. Nama Yazılı Kıymetli Evrakın Zıyaı Sebebiyle İptali

TTK 657’de nama yazılı kıymetli evraka özgü olacak şekilde iptal prosedürünün basitleştirilmesinin hatta tamamı ile iptale gerek duyulmaksızın aynı hukuki sonucun meydana getirilmesinin mümkün olduğuna işaret edilmiştir.

1. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrakın Zıyaı Sebebiyle İptali

Kanun koyucu önce hamiline yazılı kıymetli evrakın iptaline ancak mahkemece karar verilebileceğini ve mahkemenin iptal kararı verebilmesi için hak sahibinin istemde bulunmasının gerektiğini belirlemiştir. Görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir. İptal davası açan hak sahibi mahkemeden, senedin borçlusuna hitaben, ödeme yasağına karar verilmesini talep edebilir.

Mahkeme senedi elinde bulunduran ve belli olmayan hamili sendi belirli bir süre içerisinde senedi ibraz etmeye aksi takdirde senedin iptaline karar verilebileceğini de bildirerek, ilan yoluyla davet eder. Bu süre altı aydan az olamaz ve ilk ilan gününden itibaren başlar. İlan TTSG’de üç defa gerçekleştirilir.

İptale ilişkin kararın TTSG’de ilanı gerekir. İptal talebinde bulunulan ilgili muaccel borcun yeni bir senet düzenlenmesine gerek kalmaksızın mahkeme kararı marifetiyle ifasını talep etmek imkânını haizdir.

1. Emre Yazılı Kıymetli Evrakın Zıyaı Sebebiyle İptali

Kanun koyucu poliçeye ilişkin iptal hükümlerinin varant ve makbuz senedi hariç tüm emre yazılı kıymetli evraka uygulanacağını tespit etmiştir. Hamilin öncelikle tedbir amacıyla ödeme yasağı kararı aldırması mümkündür.

Ödeme yasağı kararı için başvurulacak ve devamında da iptal prosedürünü yönetecek olan görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise hamiline yazılı kıymetli evrakın iptal hükümlerinden farklı olarak, ödeme yeri veya hamilin yerleşim yeri mahkemesidir. Bu kural kesin olmayan bir yetki kuralıdır.

Kıymetli evrakı elinde bulunduran kişi biliniyorsa mahkeme iptal işleminde bulunan kişiye iade davası açabilmesi için uygun bir süre tanır.

 

 

Kambiyo Senetlerinin Hukuki Nitelikleri ve Ekonomik Fonksiyonları

Kambiyo senetleri açıkça emre yazılı düzenlenmeseler de kanunen emre yazılı kıymetli evrak olarak kabul edilirler.

Kambiyo senetlerinden sadece çek hamiline yazılı düzenlenebilir; poliçe ve bono ise hamiline yazılı olarak düzenlenemez. Poliçe ve çek hukuki nitelik açısından havale olarak kabul edilir. Bono ise hukuken ödeme vaadi olarak nitelendirilir.

Hem poliçe hem de bono ekonomik açıdan kredi aracı özelliğini gösterirken, çekin ekonomik fonksiyonu ödeme aracı olarak öne çıkmaktadır.

Sözleşme ile borçlanma ehliyetini haiz olan her kişinin kambiyo senetleri ile de borçlanmaya ehil olacağını belirtmiştir kanun koyucu.

Kambiyo senedi ile borç altına girmeye sebep imzanın mutlaka el ile atılması gerekir.

Keşideci: Söz konusu kambiyo senedinin ilk borçlusunu ifade eder.

Ciranta: Kambiyo senedini emre yazılı kıymetli evraka özgü devir şekli olan ciro ile devralmış veya devretmiş kişiyi ifade eder.

Avalist: Kambiyo senedi borçlusu haline gelen kimseyi ifade eder.

POLİÇE

1. Poliçenin Şekil Şartları

• Poliçe Kelimesi

Poliçe kelimesi içermeyen senet açıkça emre yazılı düzenlenmişse, emre yazılı havale sayılır. Emre yazılı havaleler poliçe dolayısıyla kambiyo senedi değildir.

• Kayıtsız, Şartsız Belirli Bir Bedelin Ödenmesi Emri

Bedelin ₺ cinsinden yazılması şart değildir.

• Ödeyecek Kimsenin (Muhatabın) Adı-Soyadı
• Vade

Vadenin poliçenin üzerinde açıkça belirtilmemesi halinde poliçenin vadesinin “görüldüğünde ödenecek” vade olduğu tamamlayıcı bir hükümle tespit edilmiştir. Vade türleri;

• Belirli bir günde ödenecek poliçeler
• Düzenleme tarihinden “belirli” bir süre sonra ödenecek poliçeler
• Görüldüğünde ödenecek poliçeler
• Görüldükten belli bir süre sonra ödenecek poliçeler

Vade ve Faiz Kaydı İlişkisi: Faiz kaydının ancak görüldüğünde veya görüldükten belli bir süre sonra ödenecek vadeli poliçelerin üzerine konması mümkündür.

• Ödeme Yeri
• Lehtar
• Düzenleme Tarihi ve Yeri

Düzenleme tarihi poliçe üzerinde yer almıyorsa başkaca bir kaydın bulunup bulunmadığına bakılmaksızın poliçe geçersiz olacaktır.

• Düzenleyenin İmzası

1. İmzaların İstiklali Prensibi

Bir poliçede yer alan imzalardan bir veya birkaçı kambiyo senedi ile borç altına girebilme ehliyetine sahip olmayanlara ait ise, sahte ise ya da imza sahibini bağlamıyorsa bu durum poliçede yer alan diğer imzaların geçerliliğine bir halel getirmez.

1. Poliçenin Cirosu
2. Cironun Hukuki Niteliği: Ciro poliçeden doğan hakları devreder. Cezai şartlar teminatlar gibi özel hukuki sebeplere dayanan haklar ise cironun konusunu oluşturmaz ve ciro ile poliçeyi devralana geçmez. Ciro genel olarak poliçenin arkasına yapılır. Senedin arka yüzünde yer kalmaması halinde alonj denilen eklenti üzerinde de ciro işleminin yapılması mümkündür. Poliçe kanunen ciro + zilyetliğin nakli ile devredilir.
3. Cironun Türleri: Cironun sözlü olması mümkün değildir. Ayrıca cironun şartlı yapılması da mümkün değildir. Cirodaki kayıtlar yazılmamış kabul edilir. Kısmi ciro batıldır.

                Biçim Yönünden;

• Tam Ciro: Poliçeyi ciro ile devreden kimsenin ciro beyanında kime ciro ettiğini, açıkça ve eksiksiz bir şekilde yazması ve imzalaması ile meydana gelen tam cirodur.
• Beyaz Ciro: Poliçeyi ciro ile devreden kimsenin kime ciro ettiğini belirtmeksizin sadece ödeyiniz kaydını ve imzasını veya sadece imzasını içeren beyaz cirodur.

                Amaç Yönünden;

• Temlik Cirosu: Poliçeden doğan hakların devri amacıyla yapılan ciroya temlik cirosu denir. Cirantanın ciro zincirinde kendisinden sonra gelen ciro ilgililerine karşı poliçenin ödenmemesinden dolayı sorumlu olması teminat fonksiyonunun bir gereğidir. Cirantanın poliçenin kabul edilmemesinden ve hatta ödenmemesinden dolayı sorumlu olmayacağına dair kaydı, poliçede ciro beyanına koyması da hukuken mümkündür.
• Tahsil Cirosu: Poliçe ciro edilirken ciro beyanına poliçenin bedelinin tahsili için cironun gerçekleştirildiğine dair bir ibare eklenirse poliçenin tahsil cirosu ile devredildiği sonucu ortaya çıkar. Tahsil cirosunun tam ciro şeklinde yapılması gerekir.
• Rehin Cirosu: Ciro beyanında “bedeli rehindir” veya “teminat içindir” gibi ibareler konularak yapılan ciro rehin (terkin) cirosudur.

Vadeden sonra gerçekleştirilen ciro da vadeden önce yapılmış gibi aynı hukuki sonuçları doğuracaktır; ancak vadeden sonra gerçekleştirilen ciro ödememe protestosu düzenleyebilmek için tanınan süre geçtikten sonra yapılmışsa artık vadeden sonraki bu ciro sadece alacağın temliki olarak hüküm ifade eder.

Poliçede Kabul

Kabul, kambiyo senetlerinden sadece poliçede karşımıza çıkan özgün bir müessesedir. Muhatabı, poliçe ilişkisine dâhil eden bir işlemdir; zira muhatap poliçede, poliçeyi ödeyecek kişi olarak gösterilmiş olsa da poliçe kendisi tarafından kabul edilmediği müddetçe poliçe ilişkisine dâhil olmaz. Kabul beyanı poliçe üzerine yazılır ve “kabul edilmiştir” veya buna eş anlamlı başka bir ibareyle ifade edilir ve muhatap tarafından imzalanır.

Kabule Arz

Poliçenin düzenlendiği andan vadesine kadar geçen süre içerisinde hamil veya poliçeyi elinde bulunduran herkes tarafından muhatabın yerleşim yerinde gerçekleştirilir.

Poliçede Aval

Aval poliçe ile sorumluluk altına giren kişiler lehine verilen kambiyo senetlerine özgü bir teminattır. Kefalete benzer. Avalist poliçe ilişkisinde müracaat borçlusu olarak yer almaktadır. Avalistin poliçe ilişkisinden dolayı sorumluluğu, aynen lehine aval verdiği kişi gibi sorumluluktur. Bununla birlikte, avalistin verdiği borcun geçerliliği, şekle ait noksanlığın haricinde, lehine aval verdiği kişinin borcuna bağlı değildir.

Poliçede Ödeme

1. Ödeme İçin İbraz

Poliçenin vadesi bir resmi tatile denk geldiğinde, poliçenin ödeme günü resmi tatili izleyen ilk iş günü mesai saati bitimine kadar devam eder. Poliçenin ödenmesi için ibrazı ile poliçe borçlusu mütemerrit hale gelmektedir.

2. Ödeme

Muhatabın, cirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak mecburiyeti bulunmamaktadır. Muhatap kısmi ödeme de teklif edebilir ve bu durumda hamil kısmi ödeme teklifini reddetme hakkına sahip değildir. Kısmi ödeme gerçekleştiğinde, ödenen kısım senet üzerine kaydedilir ve bir makbuz düzenlenir. Poliçenin ödenmemesinden doğan müracaat hakkı ise sadece ödenmeyen kısım için söz konusu olacaktır.

Hamil, muhatabın vadeden önceki ödeme teklifini kabule zorlanamaz.

Poliçede Kabul Etmeme veya Ödememe Hallerince Müracaat (Başvuru) Hakları

Müracaat hakkının işleyebilmesi için yerine getirilmesi gereken şekil şartları; poliçenin ödenmemek üzerine ibrazı ve ödenememesi halinde ödememe protestosunun düzenlenmesidir. Bunun yanında poliçenin baştan kabule arza rağmen kabul edilmemesi halinde ise vadeden önceki müracaat hakkının doğumu için yerine getirilmesi gereken kabul etmeme protestosunun düzenlenmesidir.

İhbar Yükümlülüğü: Hamil durumu kendi cirantasına ve düzenleyene dört iş günü içinde ihbarı alan cirantalar ise kendi cirantalarına iki iş günü içinde ihbar etmekle yükümlüdür. İhbar yükümlülüğünün yerine getirilmemesi müracaat hakkını düşürmez.

Hamilin müracaat hakkının kapsamına;

• Poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedeli ve şayet şart kılınmış ise işlenmemiş olan faizi
• Poliçe bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücreti dâhildir.

Müracaat hakkından vade henüz gelmeden yararlanılması halinde müracaat tarihinde hamilin yerleşim yerinde geçerli olan resmi orana göre poliçe bedelinden iskonto yapılacaktır.

Retret

Müracaat hakkı olan herkes poliçede aksine şart bulunmadıkça, kendisinden önce gelen borçlulardan biri üzerine yeni bir poliçe düzenler.

Poliçede Araya Girme

Hamilin vadede veya vadeden önce, müracaat hakkını kullanabileceği tüm hallerde araya girerek ödeme yapılabilir.

Poliçeden Doğan Talep Haklarında Zamanaşımı

• Poliçeyi kabul edene karşı ileri sürülecek poliçeden doğan talepler, vadenin geldiği tarihten itibaren 3 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
• Hamilin cirantalar ile düzenleyene ve diğer müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler ise süresinde çekilen protesto tarihinden, poliçe protestodan muafiyete tabi ise vadenin dolduğu tarihten itibaren bir yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
• Poliçeyi müracaat borçlusu sıfatıyla ödeyen cirantanın başka cirantalar ile düzenleyen aleyhine ileri süreceği talepler ise cirantanın poliçe ödediği veya ödeme gerçekleşmemişse poliçenin dava veya icra takibi yoluyla iler sürüldüğü tarihten itibaren altı aylık zamanaşımı süresine tabidir.

Poliçede Sebepsiz Zenginleşme Davası

Poliçede sebepsiz zenginleşme davası, zamanaşımı sebebiyle veya ibraz ve protesto çekilmesi gibi poliçeden doğan hakların korunması için gerekli olan işlemlerin yapılmasının ihmali sebebiyle, poliçeden doğan yükümlülükleri düşen, düzenleyen veya kabul eden muhatap aleyhine açılabilecek bir davadır. Zamanaşımı bir yıldır. İspat yükü genel kuralın aksine sebepsiz zenginleşmediğini iddia edene aittir.

Poliçede Karşılığın Devri

2 durumda söz konusu olur, bunlar; düzenleyenin iflası ve düzenleyenin poliçenin karşılığının devredildiğine dair beyanını poliçeye koyması halleridir.

BONO

Şekil Şartları

• “bono” veya “emre yazılı senet” ibaresi
• Kayışız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi vaadi
• Vade
• Ödeme yeri
• Lehtar
• Düzenleme tarihi ve yeri
• Düzenleyenin imzası

Bonoya Uygulanacak Poliçe Hükümleri

TTK md. 778 bonoya da uygulanacak poliçe hükümlerini göstermektedir. Bununla birlikte söz konusu hükümlerin bononun niteliğine aykırı düşmemesi ön koşulu da getirilmektedir, yani niteliğine aykırı düşmedikçe bonoya poliçe hükümleri uygulanır.

ÇEK

Bir kredi aracı değildir, bir ödeme aracıdır.

Çek Düzenleme Koşulları

Çek ancak bir banka üzerine düzenlenebilir. Muhatabı banka dışında bir kişi olan bu durumdaki senet adi havale hükmünde olacaktır ve hakkında TBK’nın havale hükümleri uygulanacaktır.

Çekin düzenlenebilmesi için gerekli bir diğer koşul ise çeki düzenleyecek kişi ile muhatap banka arasında bir çek sözleşmesinin varlığıdır. Son koşul ise çekle işleyen hesapta yeterli karşılığın varlığıdır. Karşılık koşulu şayet sağlanmazsa, bu durumda karşılıksız çeke ilişkin hukuki ve cezai sonuçlar gündeme gelecektir.

Çekte Şekil Şartları

• “çek” kelimesi
• Belirli bir bedelin ödenmesi için kayıtsız şartsız havale
• Ödeyecek kimsenin ticaret ünvanı
• Ödeme yeri
• Düzenleme tarihi
• Düzenleme yeri
• Düzenleyenin imzası

Çekte Şekil Şartlarının Özellikleri

1. Lehtarın Çekin Geçerlilik Şekil Şartı Olmaması

Çek kanunen emre yazılı kıymetli evraklardandır, ancak diğer kanunen emre yazılı kıymetli evrakın aksine hamiline yazılı düzenlenebilir.

2. Çekte Vade ve İbraz Süreleri

Çekin vadesinin olmaması emredici bir hükümdür. Ticaret hayatında ileri tarihli çekler düzenlenerek suni vade de diyebileceğimiz bir uygulama gerçekleştirilmektedir. Bunlar geçerli çeklerdir.

İbraz Süreleri

• Çekin düzenlendiği yer ile ödeneceği yer aynı ise on günlük ibraz süresi bulunmaktadır.
• Çekin düzenlendiği yer ile ödeneceği yer farklı ise bir aylık ibraz süresi bulunmaktadır.
• Çekin düzenlendiği yer ile ödeneceği yer aynı kıtalarda ise bir ay, farklı kıtalarda ise üç aylık ibraz süresi bulunmaktadır.

Çizgili Çekin Ödenmesi

Bir çeki çizgili çek haline düzenleyen veya o çekin hamili getirebilir. Çekin çizilmesi, çekin önyüzüne paralel iki çizgi çekmek suretiyle gerçekleştirilir.

Genel çizgili çek muhatap banka tarafından ancak bir bankaya veya muhatabın bir müşterisine ödenebilecektir. Bununla birlikte özel çizgili çek muhatap tarafından ancak ticaret unvanı gösterilen bankaya veya bu banka muhatap ise onun müşterisine ödenebilecektir.

Çekten Cayma ile Ödemenin Engellenmesi

Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra düzenleyen ölmüş, medeni haklarını kaybetmiş veya iflas etmiş olsa bile ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmiş olmak kaydıyla, çek muhatap tarafından ödenmek zorundadır. Bunun tek istisnası cayma müessesedir.

Ödemeden Kaçınma Halinde Hamilin Hukuki Müracaat Hakları

Ödenmeme ve ödenmeme keyfiyetinin üç yoldan biri ile tespiti halinde;

• Resmi bir belge yani protesto
• Muhatap tarafından ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyan
• Bir takas odasının çek zamanında teslim edildiği halde ödenmediğini tespit eden tarihli bir beyanı

Hamilin cirantalar, düzenleyen ve diğer çek borçlularına başvurma (müracaat) hakkı bulunmaktadır.

Çeki kanuni ibraz süreleri içinde muhataba ibraz etmeyen veya karşılık bulunmadığını usulünce tespit ettirmeyen, hamil, müracaat hakkını kaybeder.

Çekte Zamanaşımı

Hamilin cirantalarla düzenleyene ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu müracaat hakları ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Çek borçlularından birinin diğerine karşı sahip olduğu müracaat hakları bu çek borçlusunun çeki ödediği veya çekin dava yolu ile kendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. TTK 818’de çeke uygulanacak poliçe hükümleri gösterilmiştir.

Çek kanunu ile birlikte bankanın kendiliğinden gönderdiği çek karnelerinin kullanılmaya başlanması, banka tarafından çek hesabının ilgilinin talebi olmaksızın kendiliğinden açılması gibi bir ihtimal artık söz konusu değildir.

Çek defterinin her bir yaprağına (Çek Kanunu gereği) yazılması gerekenler belirlenmiştir. Bu unsurların çek yapraklarında yer almaması çekin geçersizliğine yol açmayacaktır.

EMTİA SENETLERİ

Bir emtianın muhafazası için umumi mağazaya depo edilmesi ya da taşınmak üzere bir taşıyana teslimi karşılığında düzenlenen ve emtia üzerindeki ayni hakları temsil eden kıymetli evraka verilen isimdir.

Umumi Mağaza

Makbuz senedi ve varant verme karşılığında serbest veya gümrüklenmemiş mal ve hububatı saklama sözleşmesi uyarınca kabul etmek ve tevdi edenlere de bu senetlerle tevdi olunan mal ve hububatı satabilmek veya rehnedebilmek imkanı vermek amacıyla kurulan mağazalara denir.

Makbuz senedi, emtia üzerinde mülkiyet hakkı verir. Varant ise emtia üzerinde rehin hakkı verir.

Zamanaşımı

Makbuz senedi ve varanttan doğan istem hakkı poliçeler hakkındaki zamanaşımı sürelerine tabidir.

Kaynak gösterilmeden yazılardan alıntı yapılmaması ve bir kısmını yada tamamının kullanılmaması gerekir.

Aykırı hareket edenler hakkında her türlü başvuru, talep, dava ve şikâyet hakkım saklıdır.

E-posta: avyagizgundogdu@gmail.com