7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Hakkında Bilgi Notu

          Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranan şartlara, çarşı ve mahalle bekçilerinin atama ve adaylık süreçlerine, görev ve yetkileri ile çalışmalarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 11 Haziran 2020 tarihinde kabul edilen 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu 18 Haziran 2020 tarihli ve 31159 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

• Genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere emniyet ve JANDARMA teşkilatları bünyesinde silahlı bir kolluk olarak çarşı ve mahalle bekçileri istihdam edileceği, emniyet ve jandarma teşkilatlarında istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin amirleri istihdam edildikleri teşkilatın hiyerarşisi içinde tespit edileceği düzenlenmiştir.

• Kanun ile adaylık süresi içerisinde çarşı ve mahalle bekçilerine en az üç ay süreyle temel ve hazırlayıcı eğitim verileceği düzenlenmiştir.

• Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Halka Yardım Görevleri:
  • Yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu itibarıyla yardıma muhtaç olanlara yardım etmek.
  • Yardıma ihtiyaç duyduğu değerlendirilen, şiddet mağduru veya şiddete ya da istismara uğrama riski taşıyan kadın ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk birimlerine teslim etmek.
  • Bir semt, yer, yol veya sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi vermek.
  • Doğum, ölüm, hastalık, kaza, yangın veya afet gibi önemli ve acele haller sebebiyle yapılacak yardım isteklerinden gücü dahilinde olanları öncelikle yerine getirmek.
  • Büyük tehlike arz eden yangın ve su baskını gibi afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmak.
  • Toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden bir hayvana rastlanıldığında verebileceği zararları engellemek için kişileri alandan uzaklaştırmak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar etmek.

• Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Önleyici ve Koruyucu Görev ve Yetkileri:
  • Görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütmek.
  • Görev bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçlar gibi malların korunmasında sahipleri tarafından noksan alınan tedbirleri tamamlattırmak. (Çarşı ve mahalle bekçilerinin görev bölgeleri içinde bulunan konut, iş yeri ve araçların korunmasında noksan alınan tedbirler hiç alınmazsa ve işbu konut, iş yeri ve araçlara bir zarar gelirse; çarşı ve mahalle bekçilerinin görevleri gereği idarenin hizmet kusurunun doğabileceğinden bahsedilebilir mi?)
  • Görev saatleri içerisinde vâkıf oldukları şüpheli durum veya kişileri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek.
  • Kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak.
  • Görev bölgeleri içinde uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı veya kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek.
  • Kişilerin can, mal ve ırzına yönelik saldırı ve tehditleri önlemek ve genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak.
  • Mahalle sakinlerini etkileyen elektrik, su, doğalgaz, kanalizasyon gibi arızaları, bağlı bulunduğu genel kolluk birimleri ile ilgili kurum ve kuruluşlara bildirmek ve görevli ekipler gelinceye kadar gerekli önleyici tedbirleri almak.
  • Halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engellemek.

• Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Durdurma ve Kimlik Sorma Yetkileri: Çarşı ve mahalle bekçileri, GÖREV BÖLGESİ VE ÇALIŞMA SAATLERİ İEL SINIRLI OLMAK KAYDIYLA kişileri ve araçları:
  • Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek.
  • Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek.
  • Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek.
  • Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya mal varlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla DURDURABİLİR.

Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.

Çarşı ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen BELGEYİ GÖSTERDİKTEN SONRA KİŞİYE DURDURMA SEBEBİNE İLİŞKİN SORULAR SORABİLİR.

• Çarşı ve mahalle bekçisi, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah ya da tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik EL İLE DIŞTAN KONTROL DAHİL GEREKLİ TEDBİRLERİ ALABİLİR. Bu amaçla KİŞİNİN ÜZERİNDEKİ ELBİSENİN ÇIKARILMASI VEYA ARACIN, DIŞARIDAN BAKILDIĞINDA İÇERİSİ GÖRÜNMEYEN BÖLÜMLERİNİN AÇILMASI İSTENEMEZ.

• Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin Adli Görev ve Yetkileri: Çarşı ve mahalle bekçileri SUÇ İŞLENİRKEN VEYA İŞLENDİKTEN SONRA, HENÜZ İZLERİ MEYDANDA İKEN:
  • Şüphelileri yakalamak.
  • Yakaladıkları şüphelilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak.
  • Suç delillerinin kaybolmaması veya bozulmaması için gerekli muhafaza tedbirlerini almak.
  • Varsa olayın TANIKLARININ KİMLİK VE ADRES BİLGİLERİNİ TESPİT EDEREK genel kolluk birimlerine bildirmek.

• Çarşı ve mahalle bekçileri haklarında tutuklama veya yakalama kararı çıkarılmış kimseleri gördükleri takdirde yakalamak ve bağlı bulunduğu genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek ile görevli ve yetkilidir.

• Çarşı ve mahalle bekçileri zor ve silah kullanma hususunda 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanuna tabidirler.

• Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma süresi kırk saat olarak belirlenmiştir.

• Jandarma Hizmetleri Sınıfında yer alan çarşı ve mahalle bekçileri hakkında, Emniyet Hizmetleri Sınıfında yer alan emsali çarşı ve mahalle bekçilerinin mali ve sosyal hakları aynı usul ve esaslar çerçevesinde uygulanır.